Η επιστροφή του Δον Ζουάν

Ένα θεατρικό έργο πάντα γεννά στους θεατές σκέψεις και συναισθήματα, καθώς γίνονται μέτοχοι μιας ιστορίας, αυτής που διηγείται κάθε φορά ο συγγραφέας του και «ζωντανεύει» μέσα από τους ηθοποιούς. Το καλοκαίρι που πέρασε, «ανέβηκε» ένα έργο που σίγουρα δεν άφησε αδιάφορο κανέναν από τους θεατές του. Η αποστολή του ήταν να αφηγηθεί μία ιστορία και το έκανε επιτυχώς.

«Καθώς ερχόμουν στο θέατρο, ένας φίλος με ρώτησε γιατί ανεβάζω αυτό το έργο σε αυτή την εποχή. Η απάντηση είναι επειδή είχα ξεχάσει τι είναι αυτό που επιθυμώ, είχα χάσει την επαφή με την επιθυμία μου».

Με αυτά τα λόγια ξεκινά η θεατρική παράσταση «Δον Ζουάν, Η Επιστροφή» που περιόδευσε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού εντός και εκτός Αθηνών και ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Πρόκειται για μια διασκευή του Γιώργου Κιμούλη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Ούγγρο-Γερμανού συγγραφέα ΄Εντεν φον Χόρβατ με τίτλο «Ο Δον Ζουάν γύρισε από τον πόλεμο», γραμμένο το 1936. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο ίδιος ο ηθοποιός, ο οποίος και κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Ο χρόνος και ο χώρος του έργου δεν καθορίζονται και αυτό συμβάλλει στην οικουμενικότητα και τη διαχρονικότητα τόσο του ήρωα όσο και όλων όσων αυτός συμβολίζει. Βρισκόμαστε σε κάποιο νησί και έχει προηγηθεί ένα ναυάγιο, μοναδικός επιζών του οποίου είναι ένας άνδρας που «ξεβράζεται» στην ακτή και «ξυπνώντας» βρίσκει τον εαυτό του σε ένα παλιό νοσοκομείο. Εκεί, συναντά επτά γυναίκες οι οποίες αποτελούν ενσάρκωση όλων των «κατακτήσεων» του παρελθόντος του.

Έτσι, ξεκινά ένα ταξίδι-απολογία στο ερωτικό του παρελθόν καθώς κάθε μία από αυτές τις γυναίκες, οι οποίες έπεσαν θύματα της γοητείας του, νιώθει εξαπατημένη και προδομένη και θέλει να του αποσπάσει τη «συγγνώμη». Βλέπουμε λοιπόν έναν ήρωα «αμαρτωλό» - με τη θρησκευτική έννοια του όρου - καθώς απορρίπτει κάθε ηθική και κάθε θεσμό και λατρεύει να μεταμφιέζεται και να εξαπατά. Με άλλα λόγια, ο Δον Ζουάν αντιπροσωπεύει την ερωτική απιστία, αποτελώντας αντικείμενο θαυμασμού αλλά και αποστροφής για το γυναικείο φύλο.

Το τέλος της παράστασης σε κάνει να αναρωτηθείς για τη σχέση ανδρών και γυναικών: ποιος από τους δύο είναι τελικά ο πιο ειλικρινής; Αυτός που επιθυμεί ή εκείνος που αποτελεί το αντικείμενο της επιθυμίας; Ίσως θα πρέπει να επιθυμούν και οι δύο ταυτόχρονα και το ίδιο δυνατά, δεν μπορούμε να μιλάμε για έρωτα όταν είναι μονόπλευρος ή ανεκπλήρωτος. Και, τελικά, ίσως θα πρέπει η γυναίκα να συμφιλιωθεί με τη φύση της ως «επιθυμών ον», ως ανθρώπου δηλαδή που επιθυμεί, και να το δείχνει.

Μέχρι τώρα, η γυναίκα έχει περισσότερο ταυτιστεί με το «αντικείμενο του πόθου» ξεχνώντας να επιθυμεί η ίδια και καταλήγοντας να ζει μέσα από έναν άλλο, εκείνον που κάθε φορά είναι δίπλα της. Κάποια στιγμή μέσα στο έργο, ο ήρωας αποκαλεί τη γυναίκα «ένα μυστήριο» και λέει ότι θα ερωτευτεί και θα αγαπήσει πραγματικά εκείνη που θα του προσφέρει η ίδια τη λύση. Εκείνη δηλαδή που θα αναλάβει την ευθύνη της επιθυμίας της και θα πράττει σύμφωνα με αυτήν.

Από την άλλη, βέβαια, κάθε γυναίκα έχει και διαφορετική λύση στο δικό της μυστήριο. Και καλό θα ήταν, εφόσον τη βρει, να μην την κρατά για τον εαυτό της.