Lost in Translation - Μίνι οδηγός επιβίωσης σχέσεων

Ένα ακόμα άρθρο που βρήκα, «ξεσκονίζοντας» όσα είχα γράψει πριν ένα χρόνο και το δημοσιεύω γιατί πιστεύω πως είναι διαχρονικό. Και για να μην πέσω στην παγίδα να «παινέψω το σπίτι μου», διαβάστε το για να έχετε προσωπική γνώμη.

 Το θέμα του, οι σχέσεις (τι άλλο!). Ναι, έχει κι αυτό πάρει αφορμή από όσα έχουν ακουστεί στην αγαπημένη μας σειρά Friends από τα χείλη των πρωταγωνιστών της. Enjoy!

Πόσοι από εσάς δεν  έχετε αναλωθεί σε μακρύς και έντονους τσακωμούς με το αγαπημένο σας πρόσωπο γιατί δεν καταλάβατε καλά αυτό που σας είπε ή γιατί παρερμήνευσε αυτό που του είπατε ή ίσως και τα δύο μαζί; Όλοι μας έχουμε να διηγηθούμε ιστορίες που εκ των υστέρων «βγάζουν» γέλιο αλλά τη στιγμή που τις ζούμε κάνουν εμάς να βγάζουμε καπνούς από θυμό.

Tι είναι αυτό που χάνεται στη μετάφραση όταν μιλάνε δύο άνθρωποι και για ποια μετάφραση μιλάμε αφού μιλούν την ίδια γλώσσα; Χρησιμοποιούμε τις λέξεις για να μεταδώσουμε νόημα και προθέσεις. Αν δηλαδή ζητήσουμε από κάποιον ένα αντικείμενο εκείνος θα καταλάβει το νόημα της φράσης μας και θα μας το δώσει. Οι λέξεις όμως δεν είναι οι μόνες που παράγουν νόημα καθώς υπάρχει αυτό που όλοι γνωρίζουμε ως μη-λεκτική επικοινωνία. Νόημα μπορούν να παράγουν οι κινήσεις μας, ο τόνος της φωνής μας, οι εκφράσεις του προσώπου μας, η στάση του σώματός μας και τόσα πολλά άλλα.

Δεν είναι λίγες οι φορές που η λεκτική επικοινωνία αδυνατεί να μεταδώσει το μήνυμα που θέλουμε είτε γιατί οι κινήσεις και οι εκφράσεις μας «δείχνουν» κάτι άλλο είτε γιατί πραγματικά θέλουμε να πούμε κάτι άλλο από αυτό που λέμε. Κι εκεί είναι που τα πράγματα μπερδεύονται και οι παρανοήσεις ξεκινούν. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Ο γάλλος ψυχαναλυτής Jacques Lacan υποστηρίζει ότι υπάρχει ένας διαχωρισμός ανάμεσα στη λέξη και το νόημα που αυτή μεταφέρει (το σημαίνον και το σημαινόμενο όπως τα αποκαλεί).

Η λέξη δεν μας δίνει άμεση πρόσβαση στο νόημα- αυτό δηλαδή που σημαίνει- αλλά μάλλον μας οδηγεί σε άλλες λέξεις φτιάχνοντας έτσι μια αλυσίδα σημαινόντων (λέξεων δηλαδή ή εικόνων) στην οποία έχουμε πολύ μικρή συνειδητή πρόσβαση, δεν καταλαβαίνουμε δηλαδή την ύπαρξή της τη στιγμή που την παράγουμε. Το διάσημο επιτραπέζιο Scrabble, όπου οι παίκτες καλούνται να φτιάξουν μια λέξη ξεκινώντας από μια άλλη, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της παραπάνω αλυσίδας. Με πιο απλά λόγια, υπάρχει συνήθως μια διαφορά σε αυτό που θέλουμε να πούμε και σε εκείνο που λένε οι λέξεις μας. Όσοι έχουμε την εμπειρία των τσακωμών μέσα στη σχέση, γνωρίζουμε πολύ καλά τις… συνέπειες αυτής της ασυνέπειας.

Υπάρχουν άτυποι κανόνες σε μια σχέση όσον αφορά στη λεκτική και μη επικοινωνία; Υπάρχουν πράγματα που πρέπει και δεν πρέπει να πούμε, «σωστές» και «λάθος» απαντήσεις στις ερωτήσεις ή ανησυχίες του συντρόφου μας; Τι εννοεί μια γυναίκα όταν λέει «δεν είναι αυτό που είπες, είναι ο τρόπος που το είπες» και γιατί ένας άνδρας δυσκολεύεται να παρακολουθήσει τον ειρμό των σκέψεων της συντρόφου του, σκέψεις τις οποίες συνήθως η γυναίκα εκφέρει λεκτικά τη μία μετά την άλλη  χωρίς συγκεκριμένη σειρά; Έχοντας ως κύριο αντικείμενο τις σχέσεις κάθε λογής, η αγαπημένη μας σειρά Friends προσφέρει πολλά και διαφωτιστικά περιστατικά όπου οι ήρωες μαθαίνουν τους άτυπους κανόνες των σχέσεων- και μαζί τους κι εμείς ώστε να αποφύγουμε άσκοπους μελλοντικούς τσακωμούς με το αγαπημένο μας πρόσωπο.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν. Κανόνας νούμερο ένα και βασικός που απευθύνεται στους άνδρες: Πρέπει να «διαβάζετε» πίσω από τις λέξεις και ανάμεσα στις γραμμές όταν συνομιλείτε με τη σύντροφό σας. Όταν σας ρωτάει κάτι, δεν θέλει να ακούσει τη γνώμη σας, απλά θέλει να επιβεβαιώσει ότι συμφωνείτε με τη δική της. Κρίσιμη λεπτομέρεια: δεν περιμένετε ούτε μισό δευτερόλεπτο για να απαντήσετε, η απάντησή σας πρέπει να είναι αστραπιαία, σαν αντανακλαστικό. Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζονται ο Ρος και η Ρέητσελ όταν δίνουν «συμβουλές επιβίωσης σχέσης» στον «άμοιρο» Τσάντλερ ο οποίος ερωτώμενος από τη σύντροφό του Τζάνις αν του φαίνεται χοντρή κάνει το «μοιραίο» λάθος να την κοιτάξει πριν απαντήσει αρνητικά. «You never look, you just answer, it’s like a reflex» λέει ο Ρος που κάτι ξέρει παραπάνω μετά από 30-40 καβγάδες με τη Ρέητσελ πάνω στο ίδιο θέμα.

Και συνεχίζει τη διαδικασία «επιμόρφωσης» του αρχάριου στις σχέσεις Τσάντλερ παρουσιάζοντάς του την εξής περίσταση: η Τζάνις γυρίζει από ένα ταξίδι και του δίνει δύο επιλογές, να γυρίσει σπίτι με ταξί ή να τη συναντήσει στο χώρο παραλαβής των αποσκευών. Αν και η απάντηση φαίνεται εύκολη, υπάρχει μια παγίδα που ο μη-εκπαιδευμένος Τσάντλερ αδυνατεί να δει και να αποφύγει. Αυτό που πρέπει να κάνει για να δείξει ότι την αγαπάει είναι να ακολουθήσει τη μυστική επιλογή τρία, να τη συναντήσει στην πύλη. Ίσως η περίσταση να είναι κάθε φορά διαφορετική όμως, άνδρες αναγνώστες, προσοχή: όταν σας δίνουμε δύο επιλογές με τρόπους για να μας εκφράσετε την αγάπη σας, φερθείτε έξυπνα και μην επιλέξετε καμία από αυτές. Αυτό που θέλουμε πραγματικά να κάνετε είναι εκείνο που ΔΕΝ σας έχουμε ζητήσει καθώς σημασία για εμάς έχει να το σκεφτείτε χωρίς να σας το πούμε! Ακούγεται παράδοξο για έναν άνδρα καθώς εκείνος εννοεί αυτό που λέει τουλάχιστον εννέα στις δέκα φορές.

Ένα ακόμη «μάθημα» του Ρος στον Τσάντλερ είναι το περίφημο «hug and roll», την τεχνική αυτή που μπορεί να εφαρμόσει ο άνδρας για να εξασφαλίσει τα «εδαφικά» του δικαιώματα στο κρεβάτι την ώρα του ύπνου. Όπως είναι γνωστό, οι περισσότερες γυναίκες, όταν κοιμούνται με το σύντροφό τους επιθυμούν να έχουν στενή σωματική εγγύτητα κατά τη διάρκεια του ύπνου, θέλουν δηλαδή να κοιμούνται αγκαλιά μαζί του. Από την άλλη, οι άνδρες θέλουν το χώρο τους στο κρεβάτι.

Πώς να τον διεκδικήσουν όμως «ανώδυνα» και επιτυχώς; Η λύση είναι απλή και αποτελείται από τρία βήματα: 1)βεβαιώνεστε ότι η σύντροφός σας έχει αποκοιμηθεί πλήρως, 2) την αγκαλιάζετε σφιχτά και 3) την «τσουλάτε» στη δική της πλευρά του κρεβατιού. «Hug for her, roll for you» όπως λέει ο Ρος. Φροντίστε ωστόσο να το κάνετε με επιδεξιότητα και λεπτούς χειρισμούς εάν δεν θέλετε να «εγκλωβίσετε» το χέρι σας και να πετάξετε από το κρεβάτι τη σύντροφό σας κατά την προσπάθεια «απεγκλωβισμού».

Περισσότερες συμβουλές επιβίωσης σχέσεων σε ένα από τα επόμενα άρθρα. Μέχρι τότε, απολαύστε το βίντεο που ακολουθεί!