Περί έρωτος

Τι συμβαίνει όταν μια δημοφιλής τηλεοπτική σειρά σε κάνει να έχεις… φιλοσοφικές αναζητήσεις για τον έρωτα;

Δεν αποκλείεται να το έχω τραβήξει αρκετά μακριά, ωστόσο, διαβάζοντας ξανά το κείμενο που είχα γράψει πριν ακριβώς ένα χρόνο, πολύ λίγα είναι τα πράγματα που θα άλλαζα. Τότε, είχα σκεφτεί να «αναλύσω» ατάκες από την αγαπημένη μου σειρά «Friends» αποκαλύπτοντας συνειρμούς και σκέψεις που μου έρχονταν στο μυαλό και συσχετίζοντας τες με καθημερινές καταστάσεις και σχέσεις που όλοι βιώνουμε. Αν και πολλά πράγματα (νιώθω ότι) έχουν αλλάξει από τότε, πιστεύω ότι ένα πράγμα παραμένει ακόμη ισχυρό: η ανάγκη μας να λέμε - ή και να γράφουμε - ιστορίες και, μέσα από αυτές, να μαθαίνουμε κάτι καινούριο για τον εαυτό μας, τους άλλους, τις σχέσεις, τον κόσμο.

Η συγκεκριμένη ιστορία είναι από το Συμπόσιο του Πλάτωνα και αφορά στην «καταγωγή του έρωτα»: την αρχή αυτού του μυστηρίου της ανθρώπινης ψυχής σύμφωνα με τον πανάρχαιο μύθο της Διοτίμας. Αφορμή στάθηκε η ακόλουθη φράση από την αγαπημένη τηλεοπτική σειρά. Αν το έγραφα σήμερα, ίσως να μην περιέγραφα με τόσες λεπτομέρειες την ιστορία των ηρώων της σειράς, ωστόσο θα κάνω τη χάρη στη νεότερη εκδοχή μου να κρατήσω το κείμενο της αυτούσιο και χωρίς (αυτο)λογοκρισία.

Everybody has a lobster
«Είναι γνωστό ότι οι αστακοί ερωτεύονται και ζευγαρώνουν για μια ζωή» υποστηρίζει η Φοίβη σε ένα επεισόδιο του δεύτερου κύκλου για να πείσει το Ρος ότι μια μέρα εκείνος και η Ρέητσελ θα είναι μαζί. Και συνεχίζει δίνοντας ένα «ζωντανό» παράδειγμα, αυτό των ηλικιωμένων αστακών που περπατούν στη δεξαμενή χεράκι-χεράκι, ή εδώ πιο συγκεκριμένα, κρατώντας ο ένας τις δαγκάνες του άλλου. «She’s your lobster» λέει στο Ρος γεμάτη σιγουριά, αναφερόμενη φυσικά σε εκείνον και τη Ρέητσελ και στο γεγονός ότι οι δυο τους είναι φτιαγμένοι ο ένας για τον άλλον. Πρόκειται λοιπόν για τη θεωρία περί «άλλου μισού» ή «αδελφής ψυχής» όπως συνηθίζουμε να το λέμε οι περισσότεροι. Πριν όμως την αναλύσουμε, ας δούμε την ιστορία πίσω από αυτή τη φράση της Φοίβης.

Είμαστε στο δεύτερο κύκλο και το ζευγάρι Ρος και Ρέητσελ είναι επιτέλους μαζί. Δεν είναι όμως όλα ιδανικά καθώς ο Ρος έχει ήδη σχέση με μια συνάδελφό του, την Julie, κι έτσι βρίσκεται ανάμεσα σε δύο γυναίκες τις οποίες θέλει εξίσου (ή έτσι νομίζει). Αποφασίζει λοιπόν να κάνει μία λίστα με τα υπέρ και τα κατά των δύο γυναικών έτσι ώστε να βγει από αυτό το αδιέξοδο. Φυσικά αυτό κάνει τα πράγματα χειρότερα αλλά όπως συνήθως γίνεται με τους ανθρώπους, η γνώση έρχεται (και) μέσα από τα λάθη. Η Ρέητσελ διαβάζει κατά λάθος τη λίστα και το ζευγάρι χωρίζει.

Ο Ρος χάνει και τις δύο ενώ η Ρέητσελ αρχίζει να βγαίνει με κάποιον άλλον, κάτι που τον κάνει να χάσει κάθε ελπίδα να είναι ξανά μαζί. Δεν του περνά από το μυαλό να τη διεκδικήσει, να πιστέψει, να την κερδίσει ξανά. Δέχεται παθητικά αυτό που «του συνέβη», δεν σκέφτεται ότι συνέβη αυτό το οποίο ο ίδιος προκάλεσε. Ενώ λοιπόν περιορίζεται στο να παραπονιέται και να «κατηγορεί» την τύχη που τον έχει βάλει στο μάτι, έρχονται η εκκεντρική Φοίβη και η θεωρία της υποστηρίζοντας: «It’s going to happen … because she’s your lobster».

Πρόκειται για τη θεωρία σύμφωνα με την οποία όλοι μας έχουμε το άλλο μας μισό, αυτόν τον άνθρωπο με τον οποίο «είναι γραφτό» να είμαστε μαζί. Η Φοίβη θεωρεί ότι για τον Ρος, αυτός ο άνθρωπος είναι η Ρέητσελ και δεν έπεσε έξω αφού οι δυο τους, μετά από «σαράντα κύματα», είναι τελικά μαζί. Ίσως εδώ είναι το κλειδί: η φράση «σαράντα κύματα» και το γεγονός ότι υποδηλώνει την απαραίτητη συμβολή μας σε αυτό που μας «είναι γραφτό» να συμβεί.

Οι Αρχαίοι Έλληνες έλεγαν «συν Αθηνά και χείρα κίνει» που σημαίνει σε απλά ελληνικά «κούνα κι εσύ το χεράκι σου και μην τα περιμένεις όλα από τους Θεούς» ή την οποιαδήποτε ανώτερη δύναμη, όπως κι αν την ονομάζουμε: Θεός, μοίρα, πεπρωμένο. Και δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε στους δύο ήρωες ότι τελικά έκαναν τα πάντα για να είναι μαζί (αφού είχαν κάνει τα πάντα για μην είναι!) δικαιώνοντας έτσι τη θεωρία της Φοίβης. 

Γιατί όμως να νιώθουμε ότι θέλουμε να κάνουμε τα πάντα για να είμαστε με έναν άνθρωπο; Τι είναι αυτό που μας ωθεί να τον διεκδικήσουμε και τι μας ελκύει σε αυτόν; Γιατί μας συμβαίνει με μερικούς ανθρώπους να υπάρχει αυτό που λέμε «χημεία» ενώ με άλλους όχι; Τι σημαίνει ότι αναζητούμε το άλλο μας μισό; Η έννοια της «αδελφής ψυχής» παρουσιάζεται από τον Πλάτωνα στο περίφημο «Συμπόσιο» όπου βάζει τον Αριστοφάνη να μας διηγηθεί τον εξής μύθο: Οι άνθρωποι στην αρχή δεν είχαν τη μορφή που έχουν σήμερα. Ήταν ένα πλάσμα που θύμιζε σιαμαία δίδυμα, με τέσσερα χέρια και πόδια και δύο κεφάλια στραμμένα προς αντίθετες κατευθύνσεις.

Αυτά τα πλάσματα είχαν αποκτήσει μεγάλη δύναμη και αποτελούσαν απειλή για το Δία ο οποίος αποφασίζει να τα διχοτομήσει κάθετα δίνοντάς τους έτσι τη γνωστή ανθρώπινη μορφή. Από τότε το καθένα από αυτά, αποτελώντας το ένα από τα δύο κομμάτια της διχοτόμησης του ανθρώπου, αναζητεί το άλλο του μισό. Έτσι λοιπόν, οι άνθρωποι ερωτευόμαστε και βρισκόμαστε σε αυτή την αέναη επιδίωξη του «ολόκληρου». Κάποιοι το βρίσκουν ενώ άλλοι αναρωτιούνται αν όντως υπάρχει. Αυτό όμως συναντά μόνο όσους είναι πραγματικά έτοιμοι να το δεχτούν.